بن‌مایه‌های مفهومی در اشعار پایداری فرخی یزدی

بن­مایه­ها درون­مایه­هایی هستند که به شکل کلمات، عبارات، صورت­های مختلف خیال و ...، در درون یک اثر هنری ظاهر می­شوند و نشان­دهندة جهت فکری شاعر یا نویسنده­اند. این درونمایه­ها به مثابة یک هستة مرکزی معناساز در اشعار هستند که با پیوند شبکه­های تداعی پیرامتنی خود، بن­مایه­های ساختاری شعر را پایه­ریزی می­کنند. این زنجیره­های تداعی شده، حیطة مناسبی را برای خیال­بندی تصاویر شاعرانه فراهم می­کنند و گرانیگاه خلاقیت­های شعری هر شاعری به شمار می­روند. شبکه­های مورد نظر، حاصل نگریستن شاعر به یک پدیده یا موضع هستند و ماحصل زاویة دید و نگرش شاعر به یک پدیده یا موضوع، به عنوان یک ابزار شعری به شمار می­آیند؛ لذا در هر دوره­ای با عنایت به جریان­های مختلف اجتماعی، سیاسی، سنت­های ادبی و واقعیت­های جامعه، در حرکتی پنهان و تدریجی، به ظهور می­رسند و حتی گاهی اوقات زمینه­ساز سبک­های جدید را هم فراهم می­سازند. از جملة ادواری که بافت موقعیتی، نقش بسزایی در خلق بن­مایه­ها و موتیوهای جدید آن داشته است، دورة مشروطه بود. شرایط سیاسی ـ اجتماعی حاکم در این دوره، جامعة ایران را دست‌خوش تغییر و تحول عمیقی کرد. با عنایت به بررسی انجام شده، در این دوره موتیف­های اصلی شعر، هم در حوزة شعر و هم در حوزی نثر، مضامین زیادی را از جمله آزادی­خواهی، ملی­گرایی و وطن­دوستی، انقلابی­گری، بیداری مردم،  انتقاد از از اوضاع نابه­سامان جامعه و... دربر می­گرفتند که زمینه­ساز تصاویر تازه‌ای در ادبیات پایداری آن دوره بودند. این مضامین در ادوار ماقبل بی­سابقه یا کم­سابقه بوداند و ضمن تأکید بر معنا، بر غنای زیباشناسی اثر افزودند. روش تحقیق در پژوهش پیش ­رو، تحلیلی ـ توصیفی بوده است.